نبض شناسی قسمت دوم
جنس اول نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
مقدار انبساط |
طولي |
طويل : بيش از طول چهار سر انگشت در كنار هم قرارگرفته طبيب است . |
|
قصير : كمتر از طول چهار سر انگشت در كنار هم قرار گرفته طبيب است . | ||
|
معتدل : به اندازه طول چهار سر انگشت در كنار هم قرار گرفته طبيب است . | ||
|
عرضي |
عريض : مقدار بسياري از عرض سر انگشتان را مي گيرد. | |
|
ضيق: مقدار كمي از عرض سر انگشتان را مي گيرد. | ||
|
معتدل : مقدار متوسطي از عرض سر انگشتان را مي گيرد. | ||
|
عمقي |
مشرف ( شاهق ): بلندي نبض به حدي است كه گويا به سر انگشتان طبيب فرو مي رود. | |
|
منخفض : بلندي نبض به حدي است كه فقط سر انگشتان طبيب را لمس ميكند. | ||
|
معتدل : متوسط حالات مشرف و منخفض است . |
جنس دوم : مربوط به شدت ضربه نبض به سر انگشتان طبيب مي باشد.
· تقسيم بندي : قوي ، ضعيف و معتدل
· دلالت : نشانه شدت قوه حيواني مي باشد.
جنس دوم نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
كيفيت ضربه نبض به سر انگشتان |
قوي : ضربه آن در عمق گوشت سر انگشتان احساس مي گردد و با فشار قطع نمي گردد. |
|
ضعيف : ضربه نبض ضعيف است و سر انگشتان را پس نمي زند. | |
|
معتدل : حد متوسطي از جنس قوي و ضعيف است . |
جنس سوم : توصيفي از مدت زمان حركت نبض است .
· تقسيم بندي : سريع ، بطيء و معتدل
· دلالت : سرعت ، نشانه شدت نياز قلب به ترويح و هواي سرد مي باشد.
جنس سوم نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
زمان كل حركت |
سريع : نبضي است كه در مدتي كوتاه حركت را تمام مي كند، يعني زمان برخورد نبض با سر انگشتان كوتاه است. |
|
بطيء: نبضي است كه در مدت طولاني تري حركت را تمام مي كند يعني زمان برخورد نبض با سر انگشتان طولاني است. | |
|
معتدل : حد متوسطي از نبض سريع و بطيء است. |
جنس چهارم : توصيفي از مدت سكون و يا به عبارتي فاصله بين دو نبض مي باشد.
· تقسيم بندي : متواتر ، متفاوت و معتدل
· دلالت: تواتر نشانه ضعف قوه حيواني و شدت حاجت است .
جنس چهارم نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
زمان سكون |
متواتر : نبضي كه در آن فاصله زماني بين دو نبض كاهش يافته است ( تاكي كاردي ) |
|
متفاوت : نبضي كه در آن فاصله زماني بين دو نبض افزايش يافته است ( برادي كاردي ) | |
|
معتدل : حد متوسطي از متواتر و متفاوت است. |
جنس پنجم: وضعيت قوام رگ را در هنگام لمس آن توصيف مي كند.
· تقسيم بندي : صلب، ليّن و معتدل
· دلالت : صلابت نشانه غلبه خشكي و لينت نشانه غلبه تري مزاج است.
|
قوام رگ |
صلب: به راحتي با فشار انگشتان طبيب فشرده نمي شود. |
|
لين: جدار رگ به راحتي فشرده مي شود. | |
|
معتدل: حد متوسطي از نبض صلب و لين است. |
توضيحات شكل
1- رگي كه در برابر فشار انگشت معاينه گر مقاومت مي كند يا زير حركت عرضي انگشت معاينه گر غلت مي خورد و مي لغزد نسبت به رگي كه با فشار انگشت به راحتي مي خوابد يا زير حركت عرضي انگشت داراي حركت لغزشي نمي باشد ، صلابت بيشتري دارد.
2- ممكن است نبض صلب با قوي اشتباه شود . تفاوت آنها در اين است كه اگر نبض قوي را بطور محكم فشار دهيم ، فشار را قبول مي كند ولي با قوت هم از خود دفع مي كند اما نبض صلب اصلا قبول فشار نمي كند . تفاوت دوم اينكه نبض قوي هميشه توام با حرارت است .
جنس ششم : حجم درون عروقي را نشان مي دهد .
· تقسيم بندي : ممتلي ، خالي و معتدلي
· دلالت : نبض ممتلي نشانه كثرت خون و روح حيواني مي باشد و نبض خالي نشانه كمي خون و روح حيواني است.
جنس ششم نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
خلوّ امتلاي درون رگ |
ممتلي: رگ محتوي حجم زيادي از خون ( و روح حيواني ) است . |
|
خالي : رگ محتوي حجم كمي از خون و ( روح حيواني ) است. | |
|
معتدل : حد متوسطي از ممتلي و خالي است. |
شكل : امتلا و خلو نبض براساس پر يا خالي بودن رگ در بين قرعه ها ( يعني در زمان سكون مركزي ) در زير يك انگشت مشخص مي شود.
جنس هفتم : حرارت ملمس نبض را توصيف مي كند.
· تقسيم بندي : حارّ، بارد و معتدل
· دلالت : نشانه ميزان حرارت و خون و روح جاري در عروق است.
جنس هفتم نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
ملمس |
حار: بر گرمي خون و روح جاري در عروق دلالت دارد. |
|
بارد: بر سردي محتواي رگ دلالت مي كند. | |
|
معتدل: حد متوسطي از گرمي و سردي ملمس است. |
نكته : قابل توجه اينكه حرارت ملمس نبض مي تواند با ساير قسمت هاي بدن متفاوت باشد.
جنس هشتم : توصيف كننده همگوني تمامي اجزاء هر نبض و يك نبض نسبت به نبض قبلي و بعدي است اين همساني در موارد طول ، عرض ، ارتفاع ، قوت ، سرعت ، تواتر و صلابت سنجيده مي شود.
· تقسيم بندي : مستوي، غير مستوي ( مختلف )
· دلالت: همگوني اجزاي نبض نشانه عملكرد مناسب بدن مي باشد.
جنس هشتم نبض : تقسيم بندي و معيارها
|
استواء نبض |
مستوي: اجزاي نبض ها نسبت به خود و يكديگر متشابه هستند. |
|
مختلف ( غير مستوي ) : در يك يا چند جزء از موارد بالا تناسب و همگوني وجود ندارد. |
جنس نهم : توصيف كننده وجود يا عدم وجود نظام در حالت « مختلف » مي باشد.
· تقسيم بندي : مختلف منتظم و مختلف غير منتظم
· دلالت : منتظم بر تشابه حال بدن و غير منتظم بر عدم تشابه حالات بدن دلالت مي كند.
جنس نهم نبض: تقسيم بندي و معيارها
|
نظام حركت نبض |
مختلفغ منتظم : اختلاف نبض توام با نظام است يعني از نظم و ترتيب خاصي پيروي مي كند. |
|
مختلف غير منتظم : اختلاف نبض از نظم و ترتيب خاصي پيروي نمي كند. |
جنس دهم : توصيف كننده وزن حركت رگ مي باشد.
· تقسيم بندي : جيّدالوزن و غير جيّدالوزن ( ردي ءالوزن )